Bizans’tan günümüze İstanbul’da İtalyan izleri hep var olmuş. Bu izlerden biri de, İstanbul’da Cihangir semtinde, Defterdar yokuşundaki İtalyan Hastanesi’dir.
İstanbul’da İtalyan Hastenesin Kurulması
Hikayemiz 1838 yılında, Sardinyalı gemicileri tedavi edebilmek maksadıyla Şövalye Montiglio adında bir zatın Galata Çınar (bugün Kartçınar) sokakta ahşap bir binayı hastane olarak kiralaması ile başlar.
Kiralanan bina 1861 yılına kadar “Sardinya Hükümeti Hastanesi” adıyla faaliyet gösterir. O yılın 14 Mart’ında İtalyan’da hüküm süren şehir devletleri birleşir ve tek bir devlet oluştururlar. İtalya Birliği’nin sağlanmasıyla hastanenin ismi “İtalyan Kralı Hastanesi” olarak değişir.
İtalya’nın birliğini sağlayan ve “Vatan Babanın Babası” lakabıyla anılan Kral II. Vittorio Emanuele tarafından C. Giorgio ve C.E. Stampa adlı iki mimara bugünkü bina inşa ettirilir ve 12 Mayıs 1876 yılında hizmete girer. Zaman içindeki ilavelerle yapı genişler.
Karantina Tabirinin Hikayesi
Bu hastane görevli Dr. Antonio Lagope Osmanlı İmparatorluğu için Karantina Teşkilatı’nı kurar ve teşkilatın başhekimi olarak atanır. Hazır yeri gelmişken “karantina” kelimesinin İtalyanca kökenli olduğunu ve 40 anlamına gelen “quaranta” kelimesinden türetildiğini söyleyelim. Bu tabir, vakt-i zamanında Venedik limanına gelen gemilerin kente bulaşıcı hastalık taşımaması için hastalıkların kuluçka süresi olarak kabul edilen 40 gün boyunca liman dışında demirletilmesi uygulamasına verilen isimdir.
Hastane, Birinci Dünya Savaşı’nda Alman Ordusu tarafından işgal edilir. Hastanede çalışan rahibeler bu nedenle İstanbul’u terk eder. Savaşın sona ermesi ile dönen rahibeler hastaneyi yeniden hizmete sokar. 1936 yılından sonra sonra sadece İtalyanlara değil, tüm İstanbul halkına hizmet vermeye başlar.
Günümüzde İtalyan Hastanesi
Zaman için köhneleşen yapıya 1997 yılında Amerikan Hastanesi adına Vehbi Koç Vakfı talip olur. İtalyan Konsolosluğu ile yapılan görüşmeler neticesinde bina 20 yıllığına Amerikan Hastanesi’ne kiralanır. Tadilat ve ek inşaat çalışmalarına başlanır. Önce bölgede evi bulunan bir mahalle sakini ‘ek inşaatlar deniz manzaramızı kapattı’’ iddiası ile dava açar. Bu dava inşaatı ve açılışı geciktirir.
18 Kasım 1999 tarihinde İtalya Dışişleri Bakanı’nın katılımı ile hastane temsili olarak açılır. Hastaneye kanser hastalığından 33 yaşında ölen Fiat’ın veliahtı Giovanni Alberto Agnelli’nin adı verilir. Ancak, Cihangir Güzelleştirme Derneği’nin girişimiyle tarihi eserde tahribat yapıldığı gerekçesiyle Sağlık Bakanlığı’nca hastane ruhsatı geri alınır. Hastane mühürlenir. Yaklaşık, üç yıl süren davanın kazanılmasıyla hastane 1 Temmuz 2005’te resmen hizmete girer. Hizmete girmeyi engelleyen sebepler hastanenin yakasını bir türlü bırakmaz. Hastane sadece 410 gün açık kalır ve yatırımcısı tarafından kapatılır. Kapatılan hastane daha sonra Universal Hastaneler Grubu tarafından işletilmeye başladıysa da 2013 yılında yeniden kapanır.
Bina, İtalyan Hükümeti’nin malı olup, bugün boş olarak durmaktadır.
İstanbul, 16 Eylül 2023
gezmekyetmez
