İstanbul ticaretinin kalbi oldum olası Eminönü ve civarında atar. Eski devirlerden bu yana kent limanının burası olması, bölgedeki hanların sayısını oldukça arttırır.
Bahçekapı’daki Anadolu Han da bunlardan biri. Arpacılar Caddesi ile Yalı Köşkü Caddesi’nin kesiştiği parselde, köşe bir han olarak mimar Sarkis Tachdjian (Taşçıyan) tarafından inşa edilir. Taşçıyan bu tür köşe parselleri oldukça iyi kullanan bir mimar. Anadolu Han’ı yaptıran kişinin ise köşe yapılara düşkünlüğü ile bilinen Hacı Mustafa (Narmanlı) adında bir tüccar olduğu iddia ediliyor. Anadolu Han ile birlikte kendisine ait olan ve her biri köşe parsellerde yer alan Teşvikiye’deki Narmanlı Apartmanı, İstiklal Caddesi’ndeki Narmanlı Yurdu ve Sirkeci Büyük Postane karşısındaki Erzurum Han göz önünde bulundurulduğunda, Hacı Mustafa beyin köşe yapılara olan tutkusu su götürmez bir gerçek gibi duruyor.
Anadolu Han, Türkiye’de profesyonel anlamda ilk reklamcılık şirketinin faaliyete geçtiği yerdir. 1921 yılında Anadolu Han’da faaliyet gösteren Şark İlanat-ı Umumiye Şirketi son derece ilginç bir iş yapar. Belediyeye bedel ödeyerek İstanbul’un Beyoğlu ve Eminönü semtleri başta olmak üzere en işlek 50 noktasına ilan köşkü koyar ve bunları ihtiyaç sahiplerine kiralar. Bu faaliyet profesyonel anlamda ülkemizdeki ilk açık hava reklamcılığıdır.
Anadolu Han, bir başka ilke daha ev sahipliği yapar. 1931 yılında mimar Zeki S. Sayar ve 7-8 arkadaşı Türkiye’nin ilk mimarlık dergisi çıkarmaya karar verirler. Bu iş için de seçilen yer Zeki S. Sayar’ın mimarlık ofisinin de yer aldığı Anadolu Han’ın 32-33 nolu odalarıdır. Başlangıçta ismi Mimar olan dergi, daha sonra adını Arkitekt olarak değiştirir ve 1981 yılına kadar kesintisiz yayınlanır.
Bugün köhne ve bakımsız halde olsa da, Anadolu Han tam anlamıyla ilklere ev sahipliği yapan tarihi bir yapıdır.
İstanbul, 16 Şubat 2022
gezmekyetmez