Resimde gördüğünüz kitabeyi biraz dikkatli okursanız Midilli Kalesi’nin tarihini ve hanedan evliliklerini kolayca çözersiniz.
Bu kitabe kalenin güney kapısı üzerinde yer alır. Üç sıradan oluşan kitabenin her bir sırası başka bir döneme aittir.
En alt sıradan başlayalım. Yanyana üç kareden oluşan bu armada dikkat çeken ilk şey ortadaki çift başlı kartal oluyor. Malumunuz çift başlı kartal tarihte birçok devleti sembolize etse de, buradaki çift başlı kartal Bizans İmparatorluğunu temsil etmektedir. Bugün Yunanistan’daki hangi kiliseye giderseniz gidin, kapısında sarı üstüne siyah çift başlı kartal motifinden oluşan bir bayrak görürsünüz.
Çift başlı kartal aynı zaman da 1259-1453 yıllarında hüküm süren Paleologos (Παλαιολόγος) hanedanının sembolüdür. Kartalın boynunda asılı madalya üzerinde hanedan ismi yazılıdır. Sol taraftaki kare içinde yer alan harfler Yunanca harflerden oluşan hanedanın monogramıdır.
Üst sırada sembol ise Cenevizli tüccar bir aile olan Gattilusio’ların balık pulundan esinlenilerek yapılmış olan aile armasıdır.
Ortadaki kitabe ise Osmanlı İmparatorluğu’nun kaleye hükmetmesine ve yapılan tamirata ilişkindir.
Peki, nasıl oluyor da üç farklı döneme ait kitabeler, Midilli Kalesi’nin güney kapısında yer alıyor. Bu sorunun cevabı aslında çok ilginç.
Önce Cenevizli tüccar aile olan Gattilusio’larla Bizans ilişkisini açıklayalım. 14. yüzyılın ikinci yarısında Ege Denizi’nde faaliyet sürdüren Cenevizli bir aile olan Gattilusio’lar o dönemde Bizans tahtında hak iddia eden üç aileden biri olan Palaiologos hanedanından V. Yoannis Palaiologos ile iyi ilişkiler kurar ve taht için mücadele eden VI. Yoannis Kantakuzenos’a karşı kendisini destekler. 1354 yılında taht mücadelesini V. Yoannis Palaiologos kazanınca kendisini destekleyen Francesco Gattilusio’ya kız kardeşi Prenses Maria Palaiologos’u eş olarak verir. Çeyiz de çok ilginçtir. Aralarında Midilli’nin de olduğu Ege adalarının bazıları ve Enez Francesco Gattilusio’ya verilir. Bu aslında bölgedeki hakimiyetin Cenevizlilere verilmesi anlamına gelir ve bölgede bir Ceneviz lordluğu kurulur.
1462 yılında Fatih Sultan Mehmet Midilli’yi ele geçirdiğinde adanın hakimi Gattilusio’lardır. Ada zapt edildiğinde Cenevizli ailenin başında Nicolo Gattilusio vardır. Ailesi ile esir edilir. Kız kardeşi Maria Gattilusio Osmanlı haremine alınır. İslamiyeti kabul eder. Ancak, karıştığı bazı entrikalar nedeniyle, boğdurulur.
İşte, Midilli Kalesi’ndeki üçlü armanın bir arada olması kaleye hükmeden iki farklı imparatorluk ve bir dükalığın olmasındandır. Üç devrin ortak özelliği ise aralarındaki evliliklerdir.
Midilli, 09 Eylül 2023
gezmekyetmez
