TÜRKÇÜLÜĞÜN YARATTIĞI MİMARİ USUL : HOBYAR MESCİDİ
Sirkeci’nin önemli mimari eserlerinden biri Büyük Postane’dir. Bilirsiniz, o nedenle onu anlatmayacağım. Ama hemen arka köÅŸesinde orjinal planı 3x3 m2 olan Hobyar adıyla bilinen zarif mescitden bahsedeyim. Cami adını ilk inÅŸaa edildiÄŸi 15. yy da yaÅŸamış olan Hobyar Efendi’den alır. Oldukça eski bir yapı olmasına raÄŸmen dönemin Posta ve Telgraf Nezareti (Bakanlığı) yani bugünki Büyük Postane’nin Mescidi olarak 1909 yılında Vedat TEK bey tarafından Postane binası ile birlikte yeniden inÅŸaa edilir.
Vedat bey I.Ulusal Mimari akımının hem kurucusu, hem de en önde gelen temsilcilerindendir. Bu akım özellik 1878 yılı sonrasında gerçekleitirilen Berlin Konferansı ile birlikte hüküm sürmeye baÅŸlayan emperyalist yaklaşımlara tepki olaraka doÄŸar. 1909 yılında Abdülhamit’in tahtan indirilmesiyle iktidara gelen İttihat ve Terakki partisi gerek siyaset alanın da, gerekse de sosyal hayatta ve mimaride bazı deÄŸiÅŸiklik arayışları hayata geçirmek ister. Bu arzunun mimarideki karşılığı I. Ulusal Mimarı Akımı’dır. 1909 ile 1930 yılları arasında var olan bu akımla birlikte saray, cami gibi yapılar yerini hanlara, binalara bırakır. Vedat bey ile birlikte 20 TL tutarındaki bankonatlar üzerindeki resmininden aÅŸina olduÄŸumuz Kemalettin bey bu akımın öncülerindendir. Bu dönemin eserlerinin önemli özellikleri arasında gösteriÅŸli ön cepheler, farklı boyutta büyük pencereler, çatı katlarındaki saçaklar, kuleler ve soÄŸankavi dilimli kubbeler gelir. Her ne kadar akım ulusal kelimesi ile ifade edilse de mimarların yurtdışında almış olduÄŸu eÄŸitim nedeniyle eserlerde Avrupa Mimarisinin esintilerine de rastlanır. Bu tür binaların en önemli ayırt edici özelliÄŸi, olmazsa olmaz Kütahya Çinileri ile yapılan zarif süslemelerdir. Konuyu Vedat Tek beyin mimari dehasını anlatan bir örnekle bitirelim. İstanbul’un iÅŸgal altında olduÄŸu günlerde yaÅŸanan konut sıkıntısı nedeniyle NiÅŸantaşı’ndaki evinn Fransız İşgal güçlerinin komutanına verileceÄŸi ve ertesi güne kadar evi boÅŸaltması istenir. Vedat bey bir gecede yaptığı mimari düzenlemelerle evini daracık bir hale getirir. Ertesi gün evi görmeye gelen komutan evin kendisi için çok dar olduÄŸunu söyler ve eve yerleÅŸmekten vazgeçer.
Yorum Yaz