FATİH SULTAN MEHMET’İ MAHKUM EDEN KADI VE MAHKEME BİNASI

Paylaşımları yakından takip eden gezmekyetmez dostları hatırlayacaktır. Dün İstanbul’un ilk belediye başkanı Hızır Çelebi’den bahsetmistim. Taşıdığı ünvanlardan biri de “İstanbul Kadısı” idi. Görevi saray mensuplarını yargılamak olan makamın zorluğu aşikardır. Bu durumu birgün dostlarından biri “Davada hasımlardan biri büyüklerden olursa, kadılık o zaman güç olur” diye hatırlatır. Hızır bey de şakayla karışık “Ben bunda zor bir yön göremiyorum. Yerimden olurum korkusundan o büyük tarafın lehine hükmedersin. Ama iki tarafta büyüklerden bulunursa, o zaman hüküm müşkil olur!” diye cevap verir.

Oysa eskilerin güzel bir sözü vardır. İştir kişinin aynası, lafa bakılmaz diye. Bir gün Kadı’nın karşısına şikayetçi olarak Fatih’in fethi sonrası yaptırdığı sarayında mimar olan bir Rum gelir. Şikayet ettiği ise Fatih Sultan Mehmet’in ta kendisidir. Saray’daki sütunlardan bazılarını söylediğinden kısa kesen mimarın elini kestirmiştir Sultan. Davaya Hızır Çelebi bakar. Huzura gelindiğinde Fatih Sultan Mehmet baş köşeye oturmak ister. Ancak Hızır Çelebi Sultan’ı suçluların bulunduğu alanda durması için uyarır. Üstüne üstlük de tarafları dinledikten sonra Fatih Sultan Mehmet’i haksız bulur ve kısasa kısas cezası verir. Yani Sultan’ın eli kesilecektir. Hızır Çelebi’nin kararı karşısında adaletin tecelli etmesi Mimar’ın davasından vazgeçmesi ile engellenir. Benim bulabildiğim bazı ikincil kaynaklar sözkonusu duruşmanın bugün Üsküdar’daki bu binada geçtiğini yazar. Ondan dolayı da bu binanın adı Fatih Mahkemesi’dir.

Bu iddiayı bilimsel bir çalışmaya dayandıramamış olmanın yanında, o dönemde bu tür duruşmaların özel mahkeme binalarında değil de, kadının evinde görüldüğü düşünülürse binanın mahkeme binası olduğu iddiası üzerinde düşünülmesi ve arşiv çalışmaları ile belgeye dayandırılması gereken bir husus olduğu söylenebilir.